De laaste tijd help ik steeds vaker slachtoffers van narcisme, ik schijf deze blog om mijn kennis hierover te delen
Narcisme
Wat is een narcist
1 Kernmerken van de narcist
Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vindt zichzelf beter dan anderen. Hij of zij vertoont egoïstisch gedrag, is dominant, wil bewonderd worden en heeft vaak een gebrek aan inlevingsvermogen.
In deze tekst zeg ik vaak hij (man) als narcist en zij (vrouw) als slachtoffer, dit komt omdat de meeste narcisten man zijn en hun slachtoffers vrouw.
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vinden zichzelf belangrijker dan anderen.
Ze vinden dat ze recht hebben op een speciale behandeling en vinden dat regels die voor iedereen gelden, niet op hen van toepassing zijn. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis houden weinig rekening met anderen. Ze kunnen zich niet zo goed in een ander inleven en gebruiken andere mensen vooral voor hun eigen doelen. Ze hebben een grote behoefte aan bewondering en reageren doorgaans met woede op elke vorm van kritiek of afwijzing. Vaak bouwen zij een fantasiewereld om zich heen.
1.1.1 Wat is narcisme?
Narcisme is niet gemakkelijk te herkennen. De omgeving van iemand met deze stoornis krijgt meestal te maken met de ‘grootse’ kant van de medaille, toch geldt dit niet voor alle mensen met narcisme. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vertellen over het algemeen graag over hun probleemloze leven, grootse toekomstplannen en buitengewone prestaties en capaciteiten. Wanneer je zo iemand oppervlakkig kent, kun je dan ook erg onder de indruk raken van zo’n getalenteerde persoonlijkheid.
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is tweezijdig. Aan de ene kant staat een opgeblazen gevoel van zelfbelang en zucht naar bewondering centraal en aan de andere kant is er sprake van een extreem gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid. Narcistisch gedrag is meestal lastig te herkennen.
1.2 Schaamte en onzekerheid
Diep van binnen is iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vaak eenzaam en kwetsbaar. Gevoelens van minderwaardigheid kunnen aanwezig zijn, maar mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn zich hier niet altijd van bewust.
1.3 Narcistische persoonlijkheidsstoornis kenmerken
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben deze bewondering en aandacht vaak ook nodig om zichzelf de moeite waard te vinden. Veel mensen met narcisme vinden bovendien dat ze er recht op hebben. Daarin speelt mee dat ze het idee hebben dat ze door hun uitzonderlijkheid bepaalde privileges verdienen die anderen niet hebben. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis voelt zich meestal verheven boven anderen en sommige van hen zullen een ander moeiteloos ‘gebruiken’ wanneer zij hier zelf beter van kunnen worden.
De zojuist beschreven kanten van de medaille gelden overigens niet voor alle mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Bij sommige van hen blijft de ‘grootse’ kant meer op de achtergrond en zien we juist meer de minderwaardige kant aan de oppervlakte, waarbij zij nog steeds erg op zichzelf gericht zijn. Mensen met narcisme zijn vaak veel energie kwijt aan hun gevoel van minderwaardigheid en hebben weinig oog voor anderen en hun gevoelens. Toch voelen ze zich ook speciaal en uniek, waarbij ze vanuit hun minderwaardigheid kunnen denken dat ze bepaalde dingen niet hoeven doen, gewoon omdat ze er recht op hebben.
Het is belangrijk op te merken dat niet alle mensen met narcistische eigenschappen of gedragingen noodzakelijkerwijs een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben.
2 Kernmerken van narcisten
2.1 De geldstroom naar hun toe
Een duidelijke manier in te ontdekken dat de partner een narcis is, is het kijken naar de geldstromen. Een narcis zal die naar zich toe trekken en alles doen om geld en bezittingen te krijgen, vaak ten koste van het slachtoffer. Nodeloze rechtszaken om bezit en geld. Niet willen schikken, niet in het midden uit willen kommen, het onderste uit de kan willen hebben. Zij eisen al het geld en bezittingen op of hun dat toe komt of niet. Een narcist zei eens tegen mij “alles wat van jou is is van mij en wat van mij blijf je van af”.
Een belangrijk kernmerk is dat narcisten parasiteren van hun slachtoffers, zij leven van het geld en de bezittingen van hun slachtoffer. Zij stellen dat die bezittingen hun eigendom is en dat het slachtoffer hun moet verzorgen. Ze gaan heel ver in het naar zich toe trekken van hun geld en bezittingen. Zolang de relatie goed is, merkt men daar weinig van, de narcis kleedt zich goed, maar houdt zich naar het slachtoffer arm en laat zich verzorgen. Als de relatie tot een einde komt, zal de narcis alles aan doen om geld en goederen van het schatoffer naar zicht toe te trekken en het slachtoffer vol te stoppen met schulden e.d die het slachtoffer dan moet aflossen. Omdat narcisten geen geweten of compassie hebben interesseert hun dat niet, zij vertellen aan zich zelf dat ze er recht op hebben. Ze gaan daarin heel ver, alimentatie op basis van een expres lage boekhouding, vele onnodige rechtszaken om het slachtoffer tot overgave te dwingen e.d. Geen middel wordt geschuwd.
Tijdens elke relatie van een narcis kijkt hij hoe en wat hij er beter van wordt, meestal financieel.
Narcisten geven zich zelf alle rechten en hun slachtoffers alle plichten.
2.1.1 Een aantal belangrijke kenmerken van narcisme op een rij:
Veel voorkomende narcistische persoonlijkheidsstoornis kenmerken zijn:
Ø Een overdreven gevoel van eigenwaarde en superioriteit ten opzichte van anderen.
Ø Schaamteloos geld van anderen naar zich toetrekken en zelf doen dat men arm is.
Ø Een constante behoefte aan bewondering en erkenning.
Ø Een gebrek aan empathie en het onvermogen om de gevoelens van anderen te begrijpen of zich in te leven.
Ø Een preoccupatie met hun eigen uiterlijk, status en succes.
Ø Het nemen van risico's om hun eigen behoeften, begeerten en doelen te bevredigen, zonder acht te slaan op de gevolgen en consequenties voor anderen.
Ø Arrogantie en een neiging tot minachting van anderen.
Ø Gevoelig zijn voor kritiek en negatieve feedback en het vermijden of bagatelliseren van verantwoordelijkheid voor fouten of mislukkingen.
Ø Een sterke neiging tot manipulatie van anderen om hun eigen doelen te bereiken.
Ø Jaloersheid ten opzichte van anderen, het nastreven van concurrentie en dominantie.
Ø Het hebben van oppervlakkige relaties en een gebrek aan diepgaande emotionele verbindingen met anderen.
Ø Overdreven zelfwaardering: mensen met deze stoornis zijn ervan overtuigd dat zij ‘bijzonder’ zijn in vergelijking met andere mensen. Dit laten zij ook graag aan anderen merken.
Ø Bewonderd willen worden: iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis wil constant bewonderd worden.
Ø Gebrek aan werkelijk inlevingsvermogen: iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis toont vaak een gebrek aan empathie. Er is weinig of geen meegevoel voor anderen. Soms hebben ze ook andere psychopathische stoornissen als een psychopaat en in staat gemakkelijk mensen te pijnigen en zelfs te vermoorden zonder schuldgevoel, het geeft een gevoel van macht over anderen. Een narcist kan zichzelf echter wel als een meelevende persoonlijkheid presenteren met veel compassie.
Ø Ze fantaserend hun leven en liegen er op los, door manipulatie en hun charme kunnen ze anderen voor hen winnen, ze geven anderen het gevoel dat ze belangrijk zijn. Ook kunnen ze organisaties en hulpverleners gemakkelijk beïnvloeden door verhalen te vertellen die geloofwaardig lijken. Daarmee krijgen zij vaak de professionals aan hun kant. Een narcist kan heel overtuigend zijn, anderen op het verkeerde been zetten, wat hij inzet tegen zijn slachtoffer. Ze presenteren zich altijd als slachtoffer en verbloemen daarmee gemakkelijk dat zij de werkelijke veroorzaker en dader zijn.
Ø Wanneer ze ontmaskerd worden kunnen ze heel boos worden en die persoon proberen te vernietigen. Daarin gaan ze heel ver. Tot stalking en nodeloze rechtszaken aan toe en helaas soms veel erger, fysieke schade, zwaar lichamelijk letsel en zelf moord. Er worden regelmatig vrouwen door hun partner vermoord.
Andere narcistische persoonlijkheidsstoornis kenmerken kunnen zijn:
Ø Zij hebben alle rechten, het slachtoffer alle plichten
Ø Mensen met narcisme zijn ervan overtuigd dat zij meer ‘bijzonder’ zijn dan andere mensen
Ø Dit laten zij ook graag aan anderen merken
Ø Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis wil constant bewonderd worden. Hij of zij geniet daar enorm van
Ø Gemakkelijk liegen en fantasieverhalen vertellen, die heel geloofwaardig lijken
Ø Een gebrek aan empathie
Ø Gespeeld charmant zijn
Ø Verslaafd aan aandacht krijgen
Ø Agressief gedrag vertonen
Ø Gebrek aan emoties
Ø Een groot ego
Ø Macht willen hebben
Ø Gebrek aan berouw of schuldgevoelens
Ø Extreem jaloers zijn
Ø Verslaafd aan aandacht
Ø Hooghartig naar anderen
Ø Gebrek aan emoties
Ø Extreem jaloers zijn
Ø Egoïstisch en egocentrisch
Ø Wil bewonderd worden
Ø Bezitterigheid
Ø Hoog begeerte-niveau
Ø Manipulatief
Ø Zijn altijd het slachtoffer en nooit dader in een verhaal
Ø Komen erg overtuigend over, waardoor ze vaak geloofd worden
Ø Bij ontmaskering krijgen ze een enorme woede uitbarsting.
Ø Spelen mensen tegen elkaar uit
Ø Ze geven de ander een goed gevoel over zichzelf
2.1.2 Andere narcisme symptomen
Maar er zijn nog meer narcisme symptomen, want diep van binnen zijn mensen met narcisme vaak eenzaam, kwetsbaar en hebben ze een groot minderwaardigheidsgevoel. Mensen met narcismekenmerken zijn dan ook erg gevoelig voor krenking en afwijzing. Kritiek op hun gedrag leidt in hun gedachte vaak direct tot het onderuithalen van hen als persoon. Ze reageren in dit soort gevallen vaak met woede, maar verbergen daarmee de onmacht, onzekerheid en schaamte die ze diep van binnen voelen. Daarbij komt dat ze grote moeite hebben met het verdragen van echte intimiteit, omdat dan ook wordt verlangd dat je je kwetsbaarheid kan tonen en je klein mag zijn.
2.2 Oorzaak narcisme
Een zekere en gezonde mate van eigenliefde is goed. Wanneer dit buitensporig is/wordt, dan kan dat wijzen op een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Een psychiater kan na onderzoek een diagnose stellen.
Trauma wordt tegenwoordig gezien als de rechtstreekse oorzaak van het ontwikkelen van narcisme. Om een trauma, misbruik, of verwaarlozing te hanteren, of zich ervoor af te sluiten, richt het kind zich onbewust op zichzelf. Dit zet de ontwikkeling van narcisme in gang. Deze defensieve reactie staat het ontwikkelen van een gezond gevoel van eigenwaarde in de weg.
Anderen zien een oorzaak in het ophemelen en verwennen van een kind. Het kind kan niets verkeerd doen en alles wat het doet is geweldig. Dat zorgt voor een verkeerd zelfbeeld.
Hoe een narcistische persoonlijkheidsstoornis nu precies ontstaat is niet bekend. Er is dus niet 1 duidelijke oorzaak aan te wijzen. Hoogstwaarschijnlijk is het een combinatie van factoren (opvoeding, biologisch, gebeurtenissen) die elkaar beïnvloeden en versterken.
2.2.1 Narcistische persoonlijkheidsstoornis test
Er bestaat een eenvoudige narcistische persoonlijkheidsstoornis test die je kunt invullen.
https://www.lentis.nl/zelftest/ een persoonlijkheidsstoornis zelftest die je online kunt maken.
Deze test geeft je een indicatie of je mogelijk een persoonlijkheidsstoornis hebt. Let op! De uitslag van de test geeft je slechts een indicatie en stelt geen diagnose. Als je jezelf in de uitslag herkent is het verstandig contact op te nemen met je huisarts. Hij of zij kan je doorverwijzen naar een gespecialiseerd behandelaar.
2.3 Omgaan met narcisme
Wat in het algemeen geldt voor alle mensen met narcisme is dat ze in hun leven vaak te maken krijgen met problemen op hun werk en in intieme relaties. Grootse plannen worden dan niet waargemaakt of collega’s hebben last van het egocentrische en (subtiel) manipulerend gedrag waarbij afspraken soms niet worden nagekomen. Partners en kinderen van iemand met narcisme voelen zich daarnaast vaak niet gehoord en gesteund, krijgen zelf weinig ruimte om eigen ideeën te ontplooien of krijgen soms zelfs met agressie te maken. Op dit soort momenten, wanneer hun ‘buitenwereld’ op springen lijkt te staan, komt de onzekere en minderwaardige kant van de medaille (nog) meer in beeld. Angst, somberheid en depressies liggen dan op de loer. Wanneer dat gebeurt, is de kans het grootst dat iemand zichzelf voor een behandeling aanmeldt. Eerder zal dit niet snel gebeuren, dan ligt de ‘last’ vooral bij mensen uit zijn of haar omgeving.
De narcist zal alles doen om het slachtoffer psychisch onderuit te halen en in het opbaar te beschuldigen van dat die niet stabiel is, in de war is of andere psychische problemen heeft zoals borderline e.d. In plaats van het slachtoffer te steunen, juist meer onderuit te halen.
2.4 Verschillen tussen mannen en vrouwen
Niet alleen mannen, maar ook vrouwen kunnen last hebben van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Toch is er wel sprake van verschillen. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen zich vaak minder dominant voordoen dan mannen. Zij wekken de schijn lief, zorgzaam en vriendelijk te zijn. Vrouwen zijn vaak wat gewiekster dan mannen. Mannen hebben vaak meer machogedrag.
Andere opvallende verschillen zijn:
Ø Vrouwen hebben meer problemen met ouder worden
Ø Vrouwen zijn minder overmoedig
Ø Vrouwen gooien vaak hun lichaam in de strijd
2.5 Seks
Narcisten houden alleen maar van zichzelf en hebben moeite met echte intimiteit en diepe seks, ze gaan vaak vreemd, ze voelen geen verbondenheid of trouw, behalve aan zichzelf. Vaak hebben narcisten een goede en macho uitstraling en weerkaatsen de liefde terug en geven het slachtoffer eerst een goed gevoel. Doordat ze puur fysieke seks hebben, zonder innerlijke emoties kan het in het begin goed zijn en het slachtoffer veel aandacht en een goed gevoel geven. Naarmate de relatie duurt, zal ook dit veranderen en het slachtoffer het gevoel geven niet goed in bed te zijn, zodat hij wel vreemd moet gaan om zijn zin te krijgen. Seks geeft een narcist alleen een fysieke bevrediging en zal op zoek gaan naar die partner die hem echt kan bevredigen. Dit kan pas als hij zich echt voor de ander gaat openstellen.
3 Relaties van narcisten
Uit een relatie stappen is altijd moeilijk. Een relatie stopzetten waarin je misbruikt wordt, zou makkelijker moeten zijn, omdat je heel goed weet dat die relatie je schade toebrengt. Maar toch is het zoveel moeilijker, voor velen zelfs haast onmogelijk. Hoe komt dat?
Slachtoffers van narcistisch misbruik, komen in therapie allemaal met een eigen versie van deze vraag:
· Vroeger was ik helemaal anders: Ik had een goede baan, ik had veel vrienden en meestal was ik gelukkig. Nu ben ik een wrak. Ik kan me niet langer concentreren, ik heb voortdurend stress en angst. Ik herken mijzelf niet meer. Ik weet dat ik in een destructieve relatie zit (met een narcist die mij misbruikt) maar op de één of andere manier, lukt het me niet om de narcist voor eens en voor altijd te verlaten. Ik heb het al zo vaak geprobeerd, maar het lukt me niet. Wat moet ik doen?
· "Ik wéét heel goed dat deze persoon niet goed is voor mij, dat hij/zij mij misbruikt, dat ik enkel een leverancier van narcistische brandstof (narcissistic fuel) ben. Ik moet hier uit. Maar het lukt me niet."
· Ik was doodop toen ik besloot te gaan scheiden. Toen begon het gevecht pas echt. Ik word zo beschadigd door deze scheiding, dat het gemakkelijker voor me zou zijn om te blijven en mijn tijd uit te zitten.
Als je die vragen herkent en je hebt zelf ook in de situatie gezeten waar je (soms letterlijk) op je knieën smeekt om wat kruimels van aandacht of affectie van de narcist, maar tegelijk weet dat je eigenlijk gewoon weg zou moeten gaan zonder omkijken, weet dan dat je niet alleen bent en mensen die weten hoe subtiel een narcist werkt, zeker naar de omgeving. Ze kunnen zichzelf gemakkelijk vermommen en de omgeving en instanties naar hun hand zetten. Als je hulp zoekt, wij kunnen en willen helpen en hebben veel ervaring met narcisten.
Er is een antwoord is op die vraag: het is zo moeilijk om een narcist te verlaten omwille van de combinatie van "Trauma Bonding", "Partiële Bekrachtiging" en "Stockholm Syndroom".
Een narcis kan je alleen overwinnen als jij in wil zien wat en wie hij is “een gewetenloze persoon”, dat jij zo naar hem toe bent en laat merken dat hij jou nooit kan overwinnen. Hij niet jouw geld en bezittingen krijgt.
Pas als hij daarvan bewust is laat hij jou los.
4 Trauma Bonding
Wij mensen zijn sterk geneigd om ons te verbinden met mensen rond ons. Dit vermogen om ons te verbinden is de lijm die families en relaties samenhoudt. Als we ons onzeker voelen of ons in gevaar bevinden, is het ook onze natuurlijke respons om hulp te zoeken bij de mensen waarmee we die verbinding hebben. Maar wat gebeurt er als de persoon waarmee we ons verbonden, iemand is die ons niet goed behandelt? Dan werkt onze neiging om ons verbonden te voelen tegen ons.
In normale omstandigheden zouden we weg kunnen stappen van een persoon die ons misbruikt en ergens anders hulp of veiligheid gaan zoeken. Helaas zijn de omstandigheden met een narcist allesbehalve "normaal".
Met Narcistische Trauma Bonding, word je eerst overladen met intense liefde, erkenning en bevestiging. Het lijkt wel of een droom uitkomt. Dan, geleidelijk aan, verandert de verhouding tussen positieve en negatieve gebeurtenissen. Vaak zo subtiel, dat je niet kan zeggen wanneer het gebeurde. Tot je je op een moment in ruzies vindt met iemand waar je ontzettend veel van houdt en die zegt dat alles wat er gebeurt jouw schuld is. Je omgeving wordt tegen je op gehitst, je fouten opgeblazen. Je wordt onzeker gemaakt. Een narcist is vaak meester in dat spelletje, zeker als er andere mensen bij zijn. De onredelijkheid, dwang en psychische druk nemen toe, de momenten van affectie nemen af.
Als je niet onmiddellijk weggaat en nooit meer omkijkt, dan laat je jezelf toe om de psychologische gevangene te worden van de narcist. Je zult jezelf verbonden voelen met iemand die jou kapot probeert te maken. Het is alsof je ervoor kiest om heroïne verslaafd te worden, wetende dat het zal leiden tot je ondergang. Je bent nu verslaafd aan deze persoon en zijn erkenning, je wil enkel zijn/haar liefde en niemand anders. Je zou moeten stoppen, maar het lukt niet. Het lukt écht niet. Wat je ook probeert. Met deskundige hulp kan je los komen als je bereid bent de narcist los te laten, zolang je de wens of idee heb de narcist te kunnen veranderen gaat het niet lukken, men zegt in psychologie dat narcisme niet te genezen is.
5 De 7 stappen van Trauma Bonding
5.1 Stap 1. Love Bombing
De narcist geeft je in het begin heel veel erkenning, heel veel liefde en heel veel bevestiging. In vele gevallen overdreven. Je wordt gebombardeerd en overspoeld door liefdevolle woorden en attenties. Door mirroring (de narcist heeft al jouw interesses, waardoor het een soulmate lijkt) krijg je het gevoel dat je nog nooit zo verliefd bent geweest. Het is jouw liefde die hij teruggeeft.
5.2 Stap 2. Vertrouwen en afhankelijkheid
Je begint te geloven dat je de ware gevonden hebt. Dat deze persoon voor altijd van je zal houden. Je bent nu afhankelijk van zijn/haar liefde en erkenning.
5.3 Stap 3. De kritiek begint
De narcist gaat de liefde en erkenning geleidelijk vervangen door kritiek. De narcist begint jou de schuld te geven van een aantal dingen. Hij/zij begint eisen te stellen. Hij probeert je op die manier in zijn macht te krijgen en geeft voor alles wat fout gaat de schuld. Hij probeert elke discussie te winnen. Tegen elke prijs. Hij trekt zich terug op momenten dat je op steun rekent.
5.4 Stap 4. Gaslighting
De narcist geeft je de schuld van alles. Als je hen zou vertrouwen en exact zou doen wat zij vragen, dan zou je terug naar stap 1 kunnen gaan. Ze willen dat jij begint te twijfelen aan jouw eigen perceptie van de werkelijkheid en hun werkelijkheid aanvaardt, door middel van gaslighting.
Bij gaslighting verdraait iemand de waarheid om zo een ander steeds meer aan zichzelf te laten twijfelen. Dit geeft macht: hoe onzekerder het slachtoffer is, hoe meer hij of zij vertrouwt op en afhankelijk wordt van de gaslighter.
5.4.1 Waar komt de term ‘gaslighting’ vandaan?
De term ‘gaslighting’ is gebaseerd op een film uit 1944, Gaslight, waarin een man zijn vrouw ervan overtuigt dat haar waarneming niet klopt. Dit doet hij onder andere door op willekeurige momenten de gaslampen in huis te dimmen en vol te houden dat er niets met het licht aan de hand is. Zo krijgt de vrouw steeds meer het gevoel dat ze gek wordt.
Binnen de psychologie wordt de term sinds de jaren 60 gebruikt. Met het boek ‘Het gaslighteffect, verborgen narcisme‘ dat psychoanalytica Robin Stern erover schreef, is het fenomeen de laatste jaren steeds bekender geworden
5.4.2 Wat is gaslighting?
Gaslighting is een vorm van emotionele manipulatie. Een gaslighter voedt zijn of haar zelfvertrouwen door de waarheid overtuigend te verdraaien. Door de twijfel die dit zaait (‘Ben ik nou gek?’) gaat het slachtoffer meer en meer op de gaslighter leunen, waardoor deze zich steeds belangrijker voelt. Het gaat hier meestal om een aangeleerd mechanisme. Het zijn doelbewuste acties van de narcist.
Gaslighting gebeurt subtiel en is een sluipend proces. Een slachtoffer kan hierdoor heel lang niet doorhebben wat er eigenlijk gaande is. Het lijkt steeds om kleine dingen te gaan, maar uiteindelijk is de impact op het zelfvertrouwen van het slachtoffer erg groot.
5.4.3 Voorbeelden van gaslighting
Een voorbeeld: het slachtoffer wordt verweten dat de autosleutel niet op de vaste plek ligt. Terwijl die in werkelijkheid helemaal niet door hem of haar is gebruikt. Verdedigt het slachtoffer zich, dan krijgt hij of zij te horen niet tegen kritiek te kunnen. En door stug vol te houden, overtuigt de gaslighter hem of haar ervan dat de sleutel toch door het slachtoffer is – of in elk geval kan zijn – verplaatst. Met het opstapelen van soortgelijke gebeurtenissen, brokkelt langzaam het zelfvertrouwen van het slachtoffer af. En raakt hij of zij ervan overtuigd inderdaad onhandig en overgevoelig te zijn.
Een ander voorbeeld van gaslighting is wanneer iemand vreemdgaat, maar bij het uitkomen daarvan de focus legt op het wantrouwen van de partner. Dit kan zo ver gaan, dat de partner er uiteindelijk van overtuigd raakt dat het vreemdgaan zijn of haar schuld was. Met name in relaties uit het gaslighten zich op zo’n manier dat beschuldigingen worden omgedraaid. Geeft het slachtoffer aan moeite te hebben met bepaald gedrag? Dan ligt dit zogenaamd aan hem of haar zelf.
5.5 Stap 5. De controle
Je weet niet wat je moet geloven, maar je voelt dat je alles op zijn/haar manier moet proberen te doen om terug naar stap 1 te geraken.
5.6 Stap 6. Berusting en verlies van eigenheid
Het wordt erger. Niet beter. Wanneer je terug probeert te vechten, wanneer je probeert op te komen voor jezelf, verhoogt het misbruik. Voor de lieve vrede en om de aanhoudende ruzies te stoppen, berust je. Je bent ongelukkig, verward en je zelfvertrouwen is tot een minimum gezakt. Het een gevecht om de macht ”Power and Control”. De narcist zal er alles aandoen om die te winnen.
5.7 Stap 7. Verslaving
Je vrienden en familie beginnen zich zorgen te maken over jou. Je weet dat je in een vreselijke situatie bent terechtgekomen, maar je voelt dat je niet weg kan, omdat die persoon nu alles is voor je. Je zoekt naar manieren om weer erkenning en liefde te krijgen van die persoon. Het is het enige waar je nog mee bezig bent.
Hoe hard je ook probeert, het is onmogelijk om hier stappen omhoog te zetten. De enige weg is naar beneden.
Maar hoe kan het dat dit een gezond, normaal functionerend iemand als ik kan overkomen?
Het antwoord op die vraag ligt in het begrijpen van de onderliggende dynamiek van hoe mensen reageren op een combinatie van afhankelijkheid en misbruik, gekoppeld met "partiële bekrachtiging".
5.8 Partiële Bekrachtiging
Dit klassieke experiment legt het uit: Er zit een rat in een kooitje en in dat kooitje is een hendeltje. Als de rat aan het hendeltje trekt, wordt het beloond met een beetje eten (dat is operante conditionering, omdat de bekrachtiging volgt op een handeling van de rat). In een eerste situatie krijgt de rat élke keer als het aan het hendeltje komt, eten. In deze eerste situatie leert het ratje dit gedrag heel snel aan. Als er plots geen eten meer komt, zal de rat dit gedrag ook snel afleren.
In een tweede situatie krijgt de rat maar af en toe (en op willekeurige) tijdstippen eten bij het aanraken van het hendeltje. Dit heet partiële beloning/bekrachtiging. In deze situatie zal het gedrag van de rat veel minder snel aangeleerd worden, maar zodra er geen beloning meer volgt, zal het ratje toch nog heel lang blijven proberen, m.a.w. dit aangeleerde gedrag wordt heel traag afgeleerd.
Bij narcisten gebeurt dit ook: in een relatie met een narcist zal je maar heel af en toe en willekeurig beloond worden (met wat liefde). Daarom is het zo verslavend. Je blijft aan dat hendeltje trekken, omdat je weet, ooit… krijg je misschien toch dat kruimeltje liefde waar je zo naar hunkert…
5.9 Stockholm Syndroom
Tijdens een bankoverval met gijzeling in Stockholm in 1973, bleek dat de vier gegijzelde bankbedienden (1 man en 3 vrouwen) empathie en sympathie hadden gekregen voor de gijzelnemers. De reden daarvoor was dat de overvallers af en toe vriendelijke dingen deden voor hun gevangenen. Deze kleine vriendelijke gebaren waren voor de bankbedienden in die mate van belang, dat ze zelfs vergaten dat ze in een levensbedreigende situatie zaten. Meer zelfs: na de gijzeling gingen twee van hen door met het verdedigen van hun gijzelnemers. Eén van de vrouwelijke gegijzelden begon nadien een romantische relatie met een gijzelaar en een andere vrouw zamelde geld in voor de verdediging van een andere gijzelaar.
Bij narcisten gaat het net zo: door de (paar) vriendelijke daden tijdens het misbruik, worden de empathische gevoelens van de slachtoffers in die mate aangesproken, dat ze sympathie krijgen voor de narcist/gijzelnemer.
5.9.1 Relatie beëindigen
Als je het lef hebt om ‘te ontsnappen’ zullen ze je de oorlog verklaren, want hoe durf je, je ben je namelijk hun bezit. Ze zullen er alles aan doen, tot nodeloze rechtszaken aan toe om hun zin te krijgen. Het maakt hun niks uit, ze hebben geen empathisch vermogen en zijn bereid alles in te zetten tot ze overwinning ervaren. Dat geeft het slachtoffer grote psychische druk.
Dit zijn de redenen waarom het zo moeilijk is om de narcist in je leven te verlaten. Gemiddeld duurt het dan ook 7 keer, voor een slachtoffer de relatie definitief verlaat. Een narcist ziet zijn slachtoffer als een bezit en zal die niet makkelijk loslaten. Narcisten zijn vaak heel bezitterig, zal al het geld en goederen opeisen, zodat het slachtoffer bekaaid en berooid achterblijft.
5.10 Hoe kan je met een narcist vechten om hem te overwinnen
Kan je een narcist overwinnen. Ja, met psychologische oorlogsvoering en die winnen, kijk naar zijn zwakke punten, hier zijn er 11:
1. Stop met hem geld te geven en hem duidelijk maken dat hij dat ook nooit meer van jou gaat krijgen.
2. Een narcist speelt altijd theater en daarin de hoofdrol, hij trekt dit naar zich toe, stopt dit en neem zelf de hoofdrol in jouw leven. Stop zijn slaaf te zijn.
3. Weet dat hij iedereen manipuleert, leg dit met scherpe opmerkingen bloot. Laat hem in zijn leugen verstrikt raken door die bloot te leggen.
4. Een narcist houdt niet van verliezen: Win van hem, en hij zoekt wanhopig naar iets dat zijn verlies veroorzaakt, zoals jouw "stomme geluk", of naar iets anders dat hem zijn overwinning onmogelijk maakte.
5. Een narcist wil altijd het gevoel van beheersing en controle over iedere situatie behouden: Gebruik het overwicht van autoriteit over hem en je maakt een narcist miserabel.
6. Een narcist kan niet tegen kritiek: Geef kritiek, luid en duidelijk en als het kan in het openbaar en hij reageert met ergernis en irritatie.
7. Narcisten willen alle aandacht: Geef je dat niet en dan veronzekert dat de narcist en hij zal reageren met lage beledigingen en zijn image van charme is dan niet meer geloofwaardig voor anderen.
8. Een Narcist wil niet onderdoen voor jouw persoonlijke kwaliteiten: overtref hem, wees grootmoedig groothartig, vergeef en vergeet wat hij je aandoet. Overwin de pijn die jou aandoet en heel die, anders zal hij jou blijven misbruiken. Stop met elk schuldgevoel naar de narcist, zij hebben die niet. Gebruik je liefde voor iemand die dat wel waard is.
9. Een narcist wil elitair zijn: Toon succes, voldoening en opperste gelukzaligheid, dat maakt jou een maat groter dan hij ooit kan zijn.
10. Narcisten hebben altijd gelijk, daar kan je niet tegenop: Laat zien dat je slim genoeg bent en win deze psychologische oorlogsvoering, door jouw onverschilligheid aan hem duidelijk te maken. Het maakt nooit wie gelijk heeft, iedereen heeft vanuit zijn standpunt gelijk.
11. Toon geen emoties en empathie, wrijf dit alles onder zijn neus en hij kraakt. Je moet wel eerst je eigen emoties beheersen, zodat je niet meer manipuleerbaar bent, ook niet, wanneer hij in de bijna eindfase nog toevlucht zoekt in één of ander meelijwekkend scenario, laat hem die miserabele rol spelen, totdat hij daar zelf in begint te geloven. Hij speelt altijd theater, waarin hij de hoofdrol vervult. Laat het zijn theaterstuk stuk zijn en speel niet mee.
No comments